Komentariše: prof.dr Zoran Ristić
Preporuka je svima koji se zalažu za kavezni uzgoj – proizvodnju zečeva kod nas (u Srbiji) da urade potrebne studije i programe sa finansijskim pokazateljima o opravdanosti proizvodnje, pa tek onda da se upuštaju u ovaj veoma odgovoran i skup projekat. Sudeći po rezultatima koje su ostvarili u Lovačkom udruženju ”Kraljevo“ u svom uzgajalištu zeca u Vitanovcu može se reći da kavezni sistem uzgoja zečeva može dati dobre rezultate.
To, konačno, potvrđuju njihova iskustva kao prvog udruženja koje se upustilo u ovaj veoma težak i odgovoran posao.
Posebno je značajno što je ovo Udruženje lovaca pionir u Srbiji u kaveznom uzgoju zeca, nakon skoro 50 godina koliko je proteklo od prvog eksperimentalnoig uzgoja (Rogot). Lovačko udruženje sada već treću godinu se bavi kaveznim uzgojem zeca, i steklo je potrebnog iskustva i znanja da unapredi ovakvu proizvodnju.
Zaista su je unapredili jer su shvatili da bez tzv. “podivljavanja” mladog zeca, odnosno ispuštanja mladog zeca u uzrastu od mesec – mesecipo dana u prihvatilište sa prirodnim ambijentom, nema uspeha kasije u lovištu. Zbog toga su ogradili oko 2 ha prostora (voćnjak sa livadom), obezbedili električnog pastira oko čitavog prihvatilišta i na taj način zaštitili zečiće od dlakavih predatora i pasa i mačaka lutalica.
Što se tiče gornjeg dela prihvatilišta, to nije natkriveno, odnosno nije pravljena volijera, tako da zečići imaju mogućnost da se sklanjaju i beže od pernatih predatora koji ih takođe napadaju. Na ovaj način se vrši “prirodna” selekcija, jer najjače i najzdravije jedinke će se spasiti, a manje vitalne će biti ulovljene (do sada, na osnovu njihovih iskustava zabeležen je minimum ovakvih gubitaka – 1 zečić stradao od jastreba).
Prednost ovakvog uzgoja zečeva koji su proizvedeni u kavezima i pušteni u prihvatilište je što se mladi zečevi uzrasta od mesec i nekoliko dana prilagođavaju na prirodne uslove koje će imati kada ih unesu u tzv. “otvoreno” lovište, navikavaju se da iz jedne sterilne sredine (kakav je kavez) dolaze na otvorenu sredinu sa rosom, privikavaju se da jedu zelenu hranu i obezbeđen im je mnogostruko veći prostor za trčanje nego što su imali u kavezu.
Možda i najvažniji momenat je što zečići koji su došli iz kaveza, iz jednog veoma skučenog prostora, na ovaj način dobijaju mogućnost da za kratko vreme “steknu neophodnu kondiciju” koja im je važna za preživljavanje u prirodi – lovištu, što u kavezu ne bi mogli. Ovo je možda i najvažniji momenat, pored drugih faktora koji takođe igraju važnu ulogu u preživljavanju zečeva iz veštačke proizvodnje.
Kao što ćete imati prilike da se upoznate sa različitim načinima puštanja zečeva iz kaveznog uzgoja, isto tako, u ovoj monografiji o zecu, imaćete prilike, da kroz veći broj naučnih radova eminentnih evropskih stručnjaka saznate više o preživljavanju zeca unetog iz kavenog uzgoja, ili kombinovanog načina ispuštanja zečeva uzgojenih u kaveznom uzgoju i prilagođenih određeni period u prihvatilištu. Svakao da kod ovakvog unošenja zečeva iz veštačke proizvodnje da je značajan uspeh (procenat) koliko zečeva preživi od momenta ispuštanja u lovište, koliko dugo žive ovako pušteni zečevi, od čega najviše stradaju nakon puštanja i dr., a sve sa ciljem da bi se došlo do najboljeg načina za njihov opstanak u otvorenom lovištu.
U lovačkom udruženju Kraljevo, u njihovom prihvatilištu (revir Bogutovac) za zečeve, u kojem zečevi ostaju do uzrasta tri – triipo meseca i onda se hvataju mrežama i za kratko vreme puštaju u rezevate gde treba da provedu bez izlova još tri godine. Pre puštanja lovište je potrebno da ima što manji (minimum) svih vrsta pernatih i dlakavih predatora i pasa i mačaka skitnica.
Ovakav vid naseljavanja će sigurno dati pozitivne rezultate, a sama akcija će imati smisla.
Zanimljiv je podatak da zečići koji su ispušteni u prihvatilištu “Bogutovac”, i koji nakon hvatanja određenoig broja, nisu svi uhvaćeni i pušteni u tzv. “otvoreno” lovište, već su ostali, odmah sledeće godine su dali svoje potomstvo, odnosno zabeležena je njihova reprodukcija u prihvatilištu. Znači da su “sačuvali” prirodni instikt za potomstvom.
Proizvodnja zečeva u kaveznom uzgoju od prošle (2017) godine postoji još i u sledećim lovačkim udruženjima: Tutin, Gornji Milanovac, Aleksandrovac, Raška, i od 2018., u Kragujevcu jer su izgradili objekat i nabavili uzgojne sanduke tako da će se sa proizvodnjom otpočeti ove godine nabavkom matičnog zapata. Postoji u Srbiji privatna proizvodnja zečeva u Ljigu i Rekovcu.
